UWI patiëntenbrief géén Antibiotica – digitaal

UWI patiëntenbrief géén Antibiotica – papier

Wat is het?

Een informatiebrief die door artsen, verpleegkundigen en verzorgenden uitgereikt kan worden aan verpleeghuisbewoners met een verdenking op urineweginfectie (UWI), waarbij er géén antibiotica wordt gestart door de arts. Er zijn twee versies beschikbaar: één op papier en één digitale versie.

Waarom?

Het komt regelmatig voor dat antibiotica worden voorgeschreven omdat er druk of een bepaalde verwachting wordt ervaren vanuit bewoners en/of hun familieleden. Er is bij hen dan vaak sprake van ontbrekende kennis over wanneer antibiotica precies nodig zijn, en wat de voor- en nadelen ervan zijn. Deze informatiebrief kan artsen, verpleegkundigen en verzorgenden ondersteunen in het uitleggen waarom antibiotica in bepaalde situaties (nog) niet nodig zijn.

Voor wie is het?

De informatiebrief is bedoeld voor bewoners en/of hun familieleden, en kan uitgereikt worden door artsen, verpleegkundigen of verzorgenden.

Hoeveel tijd kost het?

Het geven van eventuele verdere toelichting of het beantwoorden van vragen over de patiëntenbrief kan wat tijd kosten. Het is ook mogelijk dat het uitreiken van de brief juist tijd oplevert, als de informatie nagelezen kan worden door de bewoner/familie en de arts of zorgmedewerker daardoor minder uitleg hoeft te geven.

Wat is er nodig?

• Voor gebruik in de eigen organisatie is het advies om de brief vorm te geven volgens de eigen huisstijl, bijvoorbeeld door hem af te drukken op het briefpapier van de eigen organisatie (zie ook opmerking in de brieven zelf). Dit zorgt voor herkenbaarheid.
• Zorg dat het bestaan van de brief bij alle artsen bekend is en dat zij erop geattendeerd worden om de brief ook te gebruiken in de daarvoor geschikte situaties. Het kan daarvoor handig zijn om één persoon aan te wijzen die de brief onder de aandacht brengt van het artsenteam en die ook het gebruik ervan evalueert, bijvoorbeeld door dit te agenderen op het artsenoverleg. Hierbij kunnen vragen aan de orde komen zoals: In welke situaties had het meerwaarde om de brief te gebruiken? In welke situaties niet? Riep de brief nog vragen of reacties op bij verpleegkundigen, verzorgenden, bewoners en/of familieleden?
• Zorg dat (duidelijk is waar) de brief beschikbaar is. Weten de gebruikers waar zij de brief (digitaal of op papier) kunnen vinden als zij deze willen gebruiken? Bij de papieren versie: zijn er voldoende exemplaren op voorraad?
• Zorg dat de artsen ook verpleegkundigen en verzorgenden informeren over het bestaan van de informatiebrief en leg uit in welke situaties deze uitgereikt kunnen worden. Maak afspraken over wie de brief uitreikt en waar deze beschikbaar is. Maar ook afspraken over hoe omgegaan wordt met vragen of reacties naar aanleiding van de brief.

 Op welke evidence is het gebaseerd?

Deze informatiebrief is ontwikkeld naar aanleiding van een onderzoek (het IMPACT onderzoek), waarin duidelijk werd dat artsen regelmatig onnodig antibiotica voorschrijven omdat zij druk of een bepaalde verwachting ervaren vanuit bewoners en/of hun familieleden. In een ander onderzoek, het ANNA onderzoek, is een eerdere versie van deze brief (uit 2019) onderdeel gemaakt van een pakket aan interventies gericht op de implementatie van de Verenso richtlijn ‘UWI bij kwetsbare ouderen’. Een aantal verpleeghuizen die deelnamen aan het ANNA onderzoek ontvingen dit pakket (de interventiegroep), een aantal andere verpleeghuizen ontvingen het pakket niet (de controlegroep).

In verpleeghuizen in de interventiegroep werd antibiotica voor UWI in 62% van de gevallen volgens de richtlijn voorgeschreven, in de controlegroep was dat in 49% van de gevallen^*. Er waren daarbij geen aanwijzingen voor meer complicaties, ziekenhuisopnamen of overlijdens onder verpleeghuisbewoners met een verdenking op UWI in de interventiegroep. In totaalgebruik van antibiotica werd in de interventiegroep een sterkere afname geobserveerd in vergelijking met de controlegroep.

Omdat de informatiebrief onderdeel uitmaakte van een pakket aan interventies, is niet precies te zeggen wat het eventuele effect van deze informatiebrief is op antibiotica voorschrijven volgens de richtlijn. Uit het onderzoek weten we wel dat de informatiebrief slechts beperkt is gebruikt. In de evaluatie van het onderzoek – met artsen, verpleegkundigen en verzorgenden – hebben we hier verschillende verklaringen voor gevonden, die we hebben omgevormd tot de ‘tips’ bij het kopje ‘wat is er nodig?’ hierboven. Daarnaast hebben we de inhoud van de brief getoetst vanuit het perspectief van de bewoner en aangepast in samenwerking met de cliëntenraad van één van de deelnemende organisaties.

* Dit verschil was niet statistisch significant, wat in ieder geval deels verklaard wordt doordat de benodigde inclusie aantallen voor deze studie niet behaald zijn.