De ontwikkeling van antibioticaresistentie is wereldwijd een toenemend probleem in zorginstellingen. Één van de manieren om deze ontwikkeling tegen te gaan is ‘antibiotic stewardship’; activiteiten gericht op het stimuleren van verantwoord gebruik van antibiotica.
Het verwerven van inzicht in het voorschrijven van antibiotica in Nederlandse verpleeg- en verzorgingshuizen, en op basis daarvan het ontwikkelen, implementeren, en evalueren van interventies gericht op verantwoord antibioticagebruik.
In deelnemende verpleeghuizen (10) en verzorgingshuizen (4) werden systematisch gegevens geregistreerd over urineweginfecties, luchtweginfecties en huidinfecties. Aan de hand van deze gegevens werd beoordeeld of de keuze om wel of geen antibiotica voor te schrijven verantwoord was. Dit werd gedaan met behulp van een beoordeel-algoritme dat door een expert panel ontwikkeld was op basis van geldende richtlijnen. In de helft van de deelnemende verpleeg/verzorgingshuizen werden na 8 maanden meten verschillende interventies geïmplementeerd zoals FTO’s en scholing voor verpleegkundigen en verzorgenden. Professionals maakten zelf een keuze voor interventies op basis van de uitkomsten van de voormeting. Na het implementeren van de interventies vond een nameting plaats van eveneens 8 maanden. Hiernaast werden er interviews over factoren die van invloed zijn op voorschrijfbeslissingen afgenomen bij artsen en verpleegkundigen en verzorgenden.
Eén op de vier voorschriften in verpleeghuizen bleek op het moment van voorschrijven (nog) niet nodig te zijn. Bij urineweginfecties was dit het geval bij één op de drie voorschriften. Met de interviews werden verschillende factoren geïdentificeerd die voorschrijfbeslissingen kunnen beïnvloeden. Er werd geen effect gevonden van de geïmplementeerde interventies op verantwoord antibioticagebruik.
Er is nog veel verbetering mogelijk in antibioticagebruik voor bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen, maar tegelijkertijd zien we dat voorschrijfbeslissingen in deze populatie complex zijn. Het is van belang om diagnostische onzekerheid aan te pakken, om artsen zo te ondersteunen in het niet voorschrijven van antibiotica.
Laura van Buul