Verpleeghuisbewoners hebben vaak verschillende chronische ziekten, zijn afhankelijk van zorg en gebruiken vaak meerdere soorten medicijnen per dag. Polyfarmacie (gebruik van ≥ 5 chronische medicijnen) komt veel voor en gaat gepaard met een hoger risico op bijwerkingen. Voor veel verpleeghuisbewoners is het behandeldoel palliatief of symptomatisch, met een focus op een zo goed mogelijke kwaliteit van leven en symptoombestrijding. Het ligt voor de hand om dan ook te kijken of de medicijnen die een patiënt gebruikt, nog bij de behandeldoelen passen. Medicijnen die eerder zijn voorgeschreven passen misschien niet meer bij wat de patiënt wil, ze kunnen schadelijk zijn en kunnen daarom beter gestopt worden. Er zijn ook medicijnen die juist niet worden gebruikt terwijl dat wel zinvol kan zijn, zoals pijnstillers. Echter, door allerlei factoren is het bespreken van het nut en de noodzaak van medicatie zelden een onderwerp bij advance care planning (ACP).
Dit onderzoeksproject heeft als doel om het voorschrijven van medicijnen in lijn te brengen met de (palliatieve) behandeldoelen uit het ACP gesprek. Dat gebeurt door een interventie bestaande uit een nieuwe werkwijze waarin zorgprofessionals getraind worden een gestructureerde multidisciplinaire medicatiebeoordeling te doen in samenhang met de (palliatieve) behandeldoelen uit een ACP gesprek. Basis voor de medicatiebeoordeling zijn de ReNeWAL criteria: STOP/START criteria die in een eerder Delphi-onderzoek aangepast zijn voor de doelgroep verpleeghuisbewoners met een beperkte levensverwachting (< 1,5 jaar). We verwachten dat dit resulteert in passender medicatiegebruik en grotere betrokkenheid van de bewoner/naaste bij de besluitvorming.
Dit project kent drie deelstudies:
a. Een kwalitatieve studie naar opvattingen onder bewoners en naasten over het veranderen van medicijnen (afbouwen of stoppen van chronische- en preventieve medicijnen of juist starten van medicijnen gericht op verhogen van comfort/pijnbestrijding), en hoe ze bij de besluitvoering hierover betrokken zouden willen worden.
b. Een observationele studie in verpleeghuizen waarbij gekeken wordt naar de aard en frequentie van eventuele onder- en overbehandeling van medicijnen wanneer gebruik gemaakt wordt van de ReNeWAL criteria.
c. Een cluster gerandomiseerd onderzoek met een controlegroep (cRCT) op meerdere langdurige verblijfsafdelingen van verpleeghuizen. Er wordt een nieuwe werkwijze geïmplementeerd waarbij zorgprofessionals getraind worden een gestructureerde multidisciplinaire medicatiebeoordeling te doen in samenhang met de (palliatieve) behandeldoelen uit een ACP gesprek. De training wordt vormgegeven o.b.v. bestaand onderwijs materiaal en nieuwe wetenschappelijk ontwikkelde kennis zoals de ReNeWAL criteria en kennis uit deelstudie a en b.
Het onderzoeksproject is in september 2021 van start gegaan.
– Deelstudie a: afgerond.
– Deelstudie b: het onderzoek loopt, de dataverzameling zal naar verwachting halverwege 2024 afgerond worden.
– Deelstudie c: INSCHRIJVING VOOR DEELNAME IS GEOPEND. De verwachte startdatum van het interventieonderzoek is september 2024.
M.T. Dijk is uitvoerend onderzoeker (AIOTO) op dit project.
Dr. E.M. Sizoo, E: e.sizoo@amsterdamumc.nl
Prof. dr. M. Smalbrugge
Prof. dr. J.G. Hugtenburg
Prof. dr. R.J. Van Marum