Het Wegingskader Cliëntperspectief: een online gesprekstool die helpt in het meenemen van het cliëntperspectief in de besluitvorming over het inzetten van (onvrijwillige) zorg.

In de zorg voor mensen met dementie en andere hersenaandoeningen of een verstandelijke beperking is het uitgangspunt dat cliënten een zo goed mogelijke kwaliteit van leven hebben. Voor zorgverleners is het niet altijd makkelijk om te weten welke zorg aansluit bij het perspectief van de cliënt. Ook is het niet altijd makkelijk om te bepalen of zorg onvrijwillig is. Want soms lijkt er vanuit jouw perspectief niets aan de hand, maar ervaart je cliënt zelf wél onvrijwillige zorg. Hoe ga je daarmee om? Hoe neem je de wensen van de cliënt mee? Wat ís precies de beleving van de cliënt? En hoe weeg je de voor- en nadelen van zorg tegen elkaar af?

Zorgverleners zetten zich in voor de beste zorg voor hun cliënten, waarbij zij beogen onvrijwillige zorg alleen in te zetten als het echt niet anders kan. Soms kunnen mensen met ernstige dementie of een verstandelijke beperking niet (meer) zelf aangeven wat goed voor hen is. Dit vraagt van zorgverleners om zich zo optimaal mogelijk te verplaatsen in de beleving van de cliënt en dat mee te wegen in de besluitvorming over de betreffende zorg. Het Wegingskader ondersteunt zorgverleners hierbij.

Het Wegingskader Cliëntperspectief

Het Wegingskader is ontwikkeld om zorgverleners een handvat te bieden bij de keuze rondom de inzet van (onvrijwillige) zorg.

Het toepassen van (onvrijwillige) zorg vraagt om het maken van een optimale afweging. Het meewegen van het cliëntenperspectief is hierbij essentieel. Hiervoor is Het Wegingskader  ontwikkeld: een online gesprekstool waarin de zorgverlener in een aantal stappen informatie verzamelt over gedrag, verzet, beleving, waarneming en het perspectief van de cliënt in relatie tot de inzet van de (onvrijwillige) zorg. Het Wegingskader helpt om op gestructureerde wijze het gesprek met zorgverleners en familie en waar mogelijk de cliënt aan te gaan over het perspectief van de cliënt. Daarbij krijg je als zorgverlener antwoord op vragen als ‘Ervaart de cliënt onvrijwillige zorg?’ en ‘Zo ja, hoe vervelend denk jij dat hij of zij dit vindt?’ en ‘Welk alternatief kan ik bieden zodat mijn cliënt het niet als onprettig ervaart maar wel de zorg krijgt die noodzakelijk is?’.

Toepassing van Het Wegingskader Cliëntperspectief helpt het cliëntperspectief expliciet en meer transparant mee te wegen in de besluitvorming rondom de inzet van (onvrijwillige) zorg en richt zich vooral op de groep cliënten met ernstige verstandelijke of cognitieve beperkingen. Dit zijn cliënten bij wie het veelal aankomt op het ‘lezen van gedrag’.

Online tool: www.hetwegingskader.nl

Flyer: Argumenten en tips voor implementatie van het Wegingskader flyer

Factsheet: download het hier

Instructie / Powerpoint: leg via deze instructie uit hoe eenvoudig Het Wegingskader toe te passen is

Animatiefilm: legt in 2 minuten uit hoe Het Wegingskader werkt

Persbericht:  Het Wegingskader Nieuwe tool eigen regie en meewegen cliëntperspectief (onvrijwillige) zorg

De Wet Zorg en Dwang

De Wet Zorg en Dwang (per 1 januari 2020) heeft als doel cliënten met dementie of een verstandelijke beperking te beschermen tegen de nadelen van onvrijwillige zorg. Het uitgangspunt van de Wet zorg en dwang is ‘Nee, tenzij’. Dat wil zeggen dat onvrijwillige zorg in principe niet mag worden toegepast, tenzij er sprake is van ‘ernstig nadeel’. Onvrijwillige zorg is een allerlaatste optie. Als het niet lukt om een vrijwillig alternatief te vinden, moet de zorgorganisatie het stappenplan van de Wet zorg en dwang doorlopen waarbij steeds meer (externe) professionele deskundigheid wordt ingeschakeld om mee te denken. Het Wegingskader helpt om in dit proces ook expliciet het cliëntenperspectief centraal te zetten, en dit mee te wegen in de besluitvorming over de in te zetten (onvrijwillige) zorg.

Belevingsonderzoek Dwang in de Zorg

Voorafgaand aan de ontwikkeling van Het Wegingskader is onderzocht hoe het cliëntperspectief zo maximaal mogelijk betrokken kan worden bij het nadenken over (alternatieven voor) onvrijwillige zorg en de besluitvorming over de inzet daarvan. Dat gebeurde door middel van een literatuurstudie, een concept mapping-studie en een vignetstudie. De resultaten hiervan zijn gepubliceerd in het rapport ‘Belevingsonderzoek in de zorg’. Ook zijn wetenschappelijke artikelen verschenen over de vignetstudie en de concept mapping-studie (de Boer et al., 2019; Embregts et al, 2017). Het Wegingskader is door het Universitair Netwerk Ouderenzorg, Amsterdam UMC, in samenwerking met de Academische werkplaats Leven met een Verstandelijke Beperking (Tranzo, Tilburg University) ontwikkeld.