Het onderzoek binnen deze onderzoekslijn richt zich op kwetsbare ouderen, met name op mensen met verschillende hersenaandoeningen zoals dementie, het syndroom van Korsakov, de ziekte van Huntington, en mensen met vasculaire hersenaandoeningen (zoals beroerte).

Enkele lopende onderzoeken zijn:

ADAPT: Behandeling van geagiteerd gedrag bij dementie met psychofarmaca buiten de richtlijn – UNO Amsterdam

BRAIN: veranderd bewustzijn en onbegrepen gedrag bij patiënten met de ziekte van Alzheimer, Huntington en het syndroom van Korsakov: de ontbrekende schakel – UNO Amsterdam

STRIDE: Ondersteuning en bescherming van oudere personen – UNO Amsterdam

 

 

UNO Evenementen, een plek waar iedereen – of je nu verzorgende, verpleegkundige, onderzoeker of behandelaar bent – kennis en inspiratie kan komen halen én brengen. Want kennis ontwikkeling om de ouderenzorg verder te verbeteren doen we samen.

 

In het begin van de COVID-19 pandemie is er via elektronische patiëntendossiers (EPD’s) in de verpleeghuizen een landelijke registratie gestart door specialisten ouderengeneeskunde. UNO Amsterdam analyseert en rapporteert doorlopend de gegevens uit de COVID-19 registratie binnen het EPD Ysis, waarin inmiddels ook influenza wordt gemonitord. Met dit onderzoek kijken we onder meer naar de symptomen van COVID-19 en het ziektebeloop bij verpleeghuisbewoners. Inzicht in deze gegevens is onder andere van belang voor beleidsafwegingen. vindt u de resultaten van het onderzoek. Een overzicht van de bevindingen vindt u hier: COVID-19 registratie in Ysis (verenso.nl)

Belang van zorgvuldige registratie

Ook al lijkt COVID-19 onder verpleeghuisbewoners momenteel gepaard te gaan met een mild ziektebeeld, zorgvuldige registratie blijft belangrijk. Afnemende immuniteit kan het ziektebeloop veranderen en nieuwe varianten kunnen ons daardoor toch weer verrassen. Het is dan ook van groot belang dat we de COVID-19 registraties via Ysis op peil houden. Prof. Dr. Cees Hertogh vertelt er over in dit filmpje:

Registratie van influenza

Wat weten we van andere infectieziekten in verpleeghuizen? De paradox is dat we nu meer weten van Covid dan van bijvoorbeeld influenza. Gegevens over influenza in de verpleeghuizen ontbreken nagenoeg. Daarom is – op verzoek van het OMT- sinds het najaar van 2022 de COVID-19 registratie in Ysis uitgebreid naar influenza.

 

 

 

Hoe kun je CRP point-of-care testing in je verpleeghuis inzetten om antibioticagebruik voor lage luchtweginfecties te verminderen?

In deze korte film vertellen we het je in zo’n 3 minuten. Verpleeghuizen die de test konden inzetten bij verdenkingen op lage luchtweginfecties schreven een stuk minder antibiotica voor, vergeleken met verpleeghuizen die standaardzorg zonder de CRP POCT test boden. Het gebruik van de CRP POCT test in verpleeghuizen kan, doordat er minder antibiotica wordt gebruikt, bijdragen aan de wereldwijde strijd tegen de ontwikkeling van antibioticaresistentie.

Op deze poster staat alles wat je als verpleegkundige of verzorgende moet weten over het sticken van urine bij verpleeghuisbewoners. Over dit onderwerp is in de afgelopen jaren veel nieuwe kennis bij gekomen, maar deze kennis wordt in de praktijk nog lang niet altijd toegepast. Lees daarom de informatie op de poster, bespreek het met je team en hang hem op in de teamruimte.

–> Hier kun je de poster downloaden (versie verpleeghuizen)

Meest gestelde vragen over wel of niet urine sticken

Misschien roept de informatie op de poster nog vragen bij je op? Bekijk dan Poster veelgestelde vragen over de nieuwe inzichten rondom het sticken van urine bij verpleeghuisbewoners.

 

Meer weten over dit onderwerp? Woon een webinar bij!

Wij organiseren regelmatig een online webinar (45 minuten) waarin we op interactieve manier stilstaan bij de zin en onzin van urine sticken. Ga naar onze evenementenpagina om te zien wanneer het volgende webinar is gepland: www.unoamsterdam.nl/evenementen

Voor wie? Verzorgenden en verpleegkundigen die werken met kwetsbare ouderen (in verpleeghuizen).

Kosten? Geen

 

Waarom?

Tot enkele jaren geleden werd een positieve urinestick gezien als een bevestiging van de diagnose urineweginfectie (UWI) bij kwetsbare ouderen. Inmiddels weten we dat je met urineonderzoek – zoals een urinestick – niet betrouwbaar een UWI kunt aantonen. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat veel kwetsbare ouderen bacteriën in de urine hebben zonder daar klachten van te hebben. De aanwezigheid van bacteriën in de urine – aangetoond met een urinestick – zegt dus niets over of iemand een UWI heeft.

Dit betekent dat we heel anders om moeten gaan met het sticken van urine in verpleeghuizen, en vraagt om verandering van een routine die is ‘ingebed’ in de dagelijkse praktijk. Kennisoverdracht is een belangrijke eerste stap om deze verandering ook écht in gang te kunnen zetten. Daarom hebben wij – samen met verpleegkundigen en verzorgenden – deze informatieposter ontwikkeld.

 

Voor wie is het?

Verpleegkundigen en verzorgenden die werken met kwetsbare ouderen (in verpleeghuizen).

 

Wat is er nodig? Tips!

De poster

• Je kunt de poster digitaal bekijken, maar je kunt hem ook (laten) afdrukken op A3 (op A4 is natuurlijk ook mogelijk, hoewel minder duidelijk). Wijs één persoon aan die de poster onder de aandacht brengt van de zorgteams. Inventariseer daarbij waar zorgteams behoefte aan hebben: vinden ze het bijvoorbeeld fijn om de poster individueel te bekijken, of bespreken ze hem liever gezamenlijk tijdens een teamoverleg? En wat is een geschikte plek om de poster op te hangen? De teamruimte, ergens op de afdeling (zodat ook bewoners en familieleden de informatie kunnen bekijken) of op de plek waar de urinesticks bewaard worden?

• Attendeer zorgteams op de meest gestelde vragen naar aanleiding van de poster (deze zijn ook te vinden via de QR-code op de poster). Bij het gezamenlijk bespreken van de poster in een teamoverleg, is het handig om deze erbij te houden (digitaal of uitgeprint).
• Op de poster staat dat zorgmedewerkers voor vragen over de poster ook terecht kunnen bij een specialist ouderengeneeskunde. Zorg er daarom voor dat de specialisten ouderengeneeskunde óók op de hoogte zijn van de informatie op de poster, en van het feit dat deze verspreid wordt onder zorgmedewerkers. Als de poster binnen de zorgteams gezamenlijk besproken wordt, kan het zinvol zijn om één of meer specialisten ouderengeneeskunde hierbij uit te nodigen.
• Misschien is er binnen je organisatie ook de mogelijkheid om de poster op intranet te zetten, zodat deze breed beschikbaar is voor zorgmedewerkers en op elk moment te bekijken is. Benader hiervoor je afdeling communicatie.

 

De webinars

• De persoon die de posters onder de aandacht brengt binnen zijn/haar organisatie, kan zorgmedewerkers ook attenderen op de webinars over dit onderwerp. Dit is een laagdrempelige, interactieve manier waarop zorgmedewerkers informatie over de zin en onzin van urinesticken verkrijgen én in de praktijk leren brengen.
• Het onder de aandacht brengen van de webinars kan op verschillende manieren. Denk bijvoorbeeld aan het sturen van een uitnodiging per mail naar de zorgteams of het plaatsen van een oproep op intranet. Benader hiervoor je afdeling communicatie of stuur een mail aan de communicatie- en kennisadviseur van het UNO: maike.sparrius@amsterdamumc.nl. Zij kan je op weg helpen.
• Ga naar UNO Evenementen voor een overzicht van de beschikbare bijeenkomsten en geef je op.

 

Op welke evidence is het gebaseerd?

Uit verschillende onderzoeken, uitgevoerd bij UNO Amsterdam, blijkt dat er nog steeds vaak urine wordt gestickt in situaties waarin dat niet nodig is. Voorbeelden van deze onderzoeken zijn het ANNA onderzoek en het UrineSTICKs onderzoek. In het UrineSTICKs onderzoek zijn we daarom dieper op dit onderwerp ingegaan. In focusgroep bijeenkomsten met verpleegkundigen en verzorgenden is in kaart gebracht hoe het proces van urine sticken verloopt in verpleeghuizen, én zijn we ingegaan op wat er beter kan. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van een concept informatieposter, en een concept factsheet met tips en handvatten voor het op de juiste manier (niet) inzetten van urinesticks. Beide producten zijn bekeken door een andere, grotere groep verpleegkundigen en verzorgenden. Via een vragenlijst onderzoek gaven zij hun mening en feedback. Dit is verwerkt in de huidige definitieve versie van de poster (en in de definitieve versie van de factsheet, die hier te vinden is).

 

 

 

 

 

Enige tijd geleden is door de UNO themagroep ‘goede organisatie van zorg’ de factsheet ‘initiatieven antibioticaresistentie langdurige zorg’ ontwikkeld. De aanleiding hiervoor was de constatering dat veel verschillende partijen ‘het veld’ benaderen met allerlei initiatieven op het gebied van antibioticaresistentie.

De factsheet is in januari 2021 geactualiseerd en biedt een overzicht van al deze initiatieven. Dit kan zorgorganisaties helpen om de juiste partijen te benaderen en bronnen te vinden bij het (door)ontwikkelen van het thema antibioticaresistentie.

 

Download het hier: Factsheet Initiatieven antibioticaresistentie langdurige zorg

 

Download hier de Klinische les Infecties in het verpleeghuis 11/21

 

Wat is het?

Een interactieve klinische les die gebruikt kan worden om kennis over te brengen aan verpleegkundigen en verzorgenden in verpleeghuizen. De klinische les is opgebouwd uit de volgende thema’s: infecties (in het algemeen), antibiotica, antibioticaresistentie, urineweginfecties en luchtweginfecties.

De klinische les bestaat uit een presentatie met ondersteunende notities. Ook zitten er links in naar verschillende filmpjes. Om de klinische les interactief te maken zijn casuïstiek en verschillende vragen aan de aanwezigen toegevoegd.

Waarom?

Deze klinische les beoogt bij te dragen aan het verhogen van het kennisniveau over infecties, antibiotica en antibioticaresistentie in het verpleeghuis. Meer kennis over deze onderwerpen kan leiden tot meer bewustzijn over wat je als verpleegkundige of verzorgende kunt doen om infecties te voorkómen, en om bij te dragen aan het beter vaststellen en behandelen van infecties.

Voor wie is het?

De klinische les is gericht op verpleegkundigen en verzorgenden die werken met kwetsbare ouderen (in verpleeghuizen). De klinische les kan door artsen, verpleegkundigen of verzorgenden gegeven worden.

Hoeveel tijd kost het?

Het geven van de klinische les kost ongeveer één uur. Het is mogelijk om de klinische les in te korten door bepaalde onderdelen over te slaan, of juist uit te breiden met bijvoorbeeld lokale afspraken. Degene die de klinische les geeft heeft daarnaast ook nog voorbereidingstijd nodig, ongeveer 30 minuten tot één uur.

Wat is er nodig?

Tips voor gebruik van de klinische les:

• Wijs één persoon aan die verantwoordelijk is voor het organiseren en verzorgen van de klinische les. Deze persoon bereid de klinische les inhoudelijk voor. Indien nodig vraagt deze persoon hulp (bijvoorbeeld van het secretariaat) voor het plannen van een datum, het regelen van een geschikte ruimte en apparatuur (zoals een computer en beamer).
• Probeer de klinische les zo interactief mogelijk te geven. Hiervoor zitten al verschillende elementen in de klinische les zelf. Hiernaast zou je aanwezigen kunnen vragen naar hun ervaringen bij bepaalde onderdelen uit de klinische les.
• Bespreek na afloop van de klinische les met elkaar hoe een ieder de klinische les ervaren heeft. Zal de klinische les invloed hebben op het handelen? Roept de klinische les nog vragen op? Is het wenselijk dat er naar aanleiding van de klinische les afspraken worden gemaakt? Welke acties zijn daarvoor nodig en wie voert deze uit?
• Denk na over hoe de kennis uit de klinische les geborgd kan worden. Hierbij kun je denken aan het na enige tijd herhalen van de klinische les voor medewerkers die deze eerder hebben bijgewoond, en aan het aanbieden van de klinische les aan nieuwe medewerkers.
• Als niet alle gewenste personen aanwezig kunnen zijn bij de klinische les, kan degene die de klinische les geeft de belangrijkste boodschappen uit de klinische les op een andere manier onder de aandacht brengen van deze mensen. Bijvoorbeeld door de klinische les per mail toe te sturen en daarna nog kort mondeling toelichting te geven op de belangrijkste boodschappen.

 Op welke evidence is het gebaseerd?

De klinische les is ontwikkeld in het kader van een stageproject voor leerling verzorgenden niveau 3 (uitgevoerd in schooljaar 2017-2018 en 2019-2020). In dit project kregen leerling verzorgenden de opdracht om bij hun collega’s vóór en na het geven van de klinische les een kennistoets af te nemen over het onderwerp ‘infecties’. Het doel was om na te gaan of het kennisniveau door de klinische les verhoogd werd. Dit bleek het geval te zijn: er was een sterke toename in de scores op de kennistoets (van 33% met een voldoende naar 94% met een voldoende). Meer over dit project is te lezen in dit artikel in het Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde.

In 2021 is de klinische les geüpdatet, waarbij nieuwe inzichten uit onderzoek zijn toegevoegd.

 

 

Wat is het?

Een kort informatief filmpje waarin op een heldere manier, ondersteund door animaties, uitleg wordt gegeven over urineweginfecties (UWI) bij kwetsbare ouderen. Wanneer moet je als verpleegkundige of verzorgende denken aan een UWI? Hoe zit het met de urinestick? En: wanneer zijn antibiotica nodig en wanneer juist niet?

Waarom?

Dit filmpje heeft als doel om verpleegkundigen en verzorgenden kennis bij te brengen uit de Verenso richtlijn ‘Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen’ (2018). Door het toepassen van deze kennis kunnen verpleegkundigen en verzorgenden artsen beter ondersteunen bij het vaststellen van UWI. Dit kan ervoor zorgen dat er minder onnodig antibiotica wordt voorgeschreven en zo wordt bijgedragen aan het terugdringen van antibioticaresistentie.

Voor wie is het?

Verpleegkundigen en verzorgenden die werken met kwetsbare ouderen (in verpleeghuizen).

Hoeveel tijd kost het?

Het filmpje duurt ongeveer 5 minuten.

Wat is er nodig?

Het filmpje kan individueel bekeken worden of in groepsverband, bijvoorbeeld tijdens een teamoverleg of als onderdeel van een klinische les.

Tips voor implementatie van het filmpje

• Wijs één persoon aan die het filmpje onder de aandacht brengt van de zorgteams. Inventariseer daarbij welke zorgteams behoefte hebben aan het filmpje, en in welke vorm (individueel of in groepsverband).
• Mogelijk is er binnen je organisatie ook interesse om het filmpje op intranet te zetten, zodat het breed beschikbaar is voor zorgmedewerkers en het op elk moment te bekijken is.
• Bij het bekijken van het filmpje in groepsverband: bespreek het filmpje na afloop met elkaar. Wat is de reactie op het filmpje? Herkennen de aanwezigen de casus van mevrouw Blok? Komen de adviezen uit het filmpje overeen met de huidige praktijk? Zo niet, wat is er nodig om hier verandering in te brengen? Welke acties zijn daarvoor nodig en wie voert deze uit?
• Idealiter wordt er na bepaalde tijd een evaluatie gepland van het filmpje, bijvoorbeeld door de persoon die het filmpje binnen de organisatie onder de aandacht heeft gebracht. Deze persoon kan bij de zorgteams nagaan in hoeverre het filmpje bekeken is door verpleegkundigen en verzorgenden, hoe het ervaren is, welke eventuele acties eruit zijn voortgekomen en hoe die opgevolgd zijn. Zijn er nog vervolgstappen nodig om de kennis uit het filmpje verder binnen de organisatie te verspreiden?
• Denk na over hoe de kennis uit het filmpje geborgd kan worden. Een voorbeeld is om het filmpje na enige tijd opnieuw te bekijken, en om het onderdeel te maken van een inwerkprogramma voor nieuwe zorgmedewerkers.
• Kijk voor meer handvatten en ondersteunende producten bij ‘Hulp bij implementeren & verbeterprojecten’.

 Op welke evidence is het gebaseerd?

Een eerdere versie van het filmpje is ontwikkeld in het kader van een onderzoeksproject: het ANNA onderzoek. Het filmpje maakte binnen dit project deel uit van een pakket aan interventies gericht op de implementatie van de Verenso richtlijn ‘UWI bij kwetsbare ouderen’. Het ANNA onderzoek betrof een randomized controlled trial (RCT) waarbij verpleeghuizen in de interventiegroep het pakket aan interventies ontvingen, en verpleeghuizen in de controlegroep niet. In verpleeghuizen in de interventiegroep werd antibiotica voor UWI in 62% van de gevallen volgens de richtlijn voorgeschreven, in de controlegroep was dat in 49% van de gevallen^*. Er waren daarbij geen aanwijzingen voor meer complicaties, ziekenhuisopnamen of overlijdens onder verpleeghuisbewoners met een verdenking op UWI in de interventiegroep. In totaalgebruik van antibiotica werd in de interventiegroep een sterkere afname geobserveerd in vergelijking met de controlegroep.

Omdat het filmpje onderdeel uitmaakte van een pakket aan interventies, is niet precies te zeggen wat het eventuele effect van het filmpje is op antibiotica voorschrijven volgens de richtlijn. Wel is in het onderzoek geëvalueerd hoe verpleegkundigen en verzorgenden het filmpje hebben ervaren. Deze inzichten zijn verwerkt bij de ontwikkeling van de huidige versie van het filmpje.

 

 

*Dit verschil was niet statistisch significant, want in ieder geval deels verklaard wordt doordat de benodigde inclusie aantallen voor deze studie niet behaald zijn.

Onlangs is ons onderzoek ‘COVID-19, de verpleeghuisstudie’ afgerond. Een onderzoek waarin wij hebben onderzocht wat de bijdrage is van bewoners en medewerkers zonder symptomen. Want wanneer bewoners en medewerkers het virus verspreiden zonder dat zij symptomen hebben, heeft dit belangrijke gevolgen voor het testbeleid van het verpleeghuis en voor het gebruik van persoonlijke beschermingsmaatregelen.

Inmiddels weten we dat bewoners met dementie niet of nauwelijks hun lichamelijke klachten kunnen aangeven én dat medewerkers moeite hebben met het serieus nemen van de eigen klachten. Beide hebben gevolgen voor hoe het aantal besmettingen binnen een verpleeghuis zich verspreid.

Omdat we helaas nog steeds middenin de pandemie zitten en er elke dag nog duizenden besmettingen bijkomen en daardoor de druk op onze verpleeghuizen opnieuw toeneemt of op z’n minst hoog blijft, is het van belang dat wij onze kennis zo snel en efficiënt als mogelijk delen met diegenen die elke dag voor onze bewoners zorgen.

Bekijk daarom nu de korte animatiefilm en praatplaat. Speciaal gemaakt voor verzorgenden en verpleegkundigen in de verpleeghuiszorg. Deel de film en praatplaat via social media, plaats het op je website, neem het op in nieuwsbrieven, stuur het naar je collega’s, hang de praatplaat op in medewerkersruimten….
Help ons deze kennis zo breed als mogelijk te verspreiden.

Download de praatplaat en poster hier.

 

 

Download hier de praatplaat en bespreek deze met je collega’s.

Afstand houden waar het kan, regelmatig handen wassen, testen bij gezondheidsklachten. In het verpleeghuis beschermen deze en meer basismaatregelen kwetsbare bewoners en zorgmedewerkers tegen coronabesmetting. Toch worden, net zoals in de hele samenleving, deze maatregelen ook in de ouderenzorg steeds meer losgelaten. Dat kan zeker in het najaar weer tot zorgelijke situaties leiden door oplopende besmettingen.

Het UNO ontwikkelde deze praatplaat. Bespreek deze met elkaar en kijk waar je de maatregelen weer beter kunt toepassen of weer helemaal gaat oppakken.

Hou je taai!