Achtergrond

Probleemgedrag komt veel voor bij mensen met dementie in de langdurige zorg (>80%). Het heeft negatieve gevolgen voor de persoon zelf, medebewoners, naasten, zorgprofessionals. Er zijn meerdere effectieve methoden ontwikkeld om probleemgedrag te verminderen op basis van methodisch werken o.a. ABC, Grip op probleemgedrag, Sta Op en Stip. Deze bestaan uit een signalering, analyse, diagnose, behandel- en evaluatiefase. Helaas blijkt in de praktijk en uit onderzoek dat het methodisch werken vaak niet goed lukt, met name de evaluatiefase. Deze fase is juist cruciaal om te weten wat werkt en wat niet. De evaluatie maakt zorgprofessionals ook bewust van successen wat de werktevredenheid en het gevoel van competentie vergroot.

Doel

Het doel van dit project is om te onderzoeken waarom methodisch werken in de aanpak van probleemgedrag in de praktijk – met name de evaluatiefase – onvoldoende lukt en concrete voorstellen te doen voor het verbeteren van de evaluatiefase. Dit willen we doen door in co-creatie met de praktijk een praktisch toepasbare evaluatie werkwijze te ontwikkelen die aansluit bij bestaande methoden. De nieuwe werkwijze zal o.a. ook de impact van probleemgedrag op de omgeving meenemen. Ook zal de werkwijze een analyse bevatten van het wel/niet bereiken van behandeldoelen met eventueel als gevolg een bijstelling van analyse/behandeling, en concrete vervolgstappen en planning. Hiermee beogen we uiteindelijk de aanpak van probleemgedrag te verbeteren en een positieve impact te bereiken voor alle betrokkenen.

Hiervoor zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd:

1. Welke methoden en meetinstrumenten worden geadviseerd bij methodisch werken met focus op de evaluatiefase?
2. Hoe verloopt methodisch werken met name de evaluatiefase nu in de praktijk?
3. Hoe kan de evaluatiefase middels een werkwijze worden verbeterd?
4. Zorgt de nieuwe werkwijze voor een a) vermindering van probleemgedrag, b) bijstelling van analyse/behandeling op basis van het wel/niet bereiken van behandeldoelen en c) verhogen van werktevredenheid en gevoel van competentie van het zorgpersoneel?

Methode

Dit project bestaat uit verschillende fasen van actieonderzoek en werkpakketen (WP) om de onderzoeksvragen te beantwoorden:

Pre-oriëntatiefase

Opzetten leernetwerk: kernonderzoeksteam, drie actieonderzoeksgroepen en adviespanel (o.a. met (naasten van) bewoners)

Oriëntatiefase

WP1: Literatuuronderzoek (vraag 1)

Maken van een overzicht welke methoden en meetinstrumenten er worden geadviseerd voor de aanpak van probleemgedrag met name de evaluatiefase.

WP2: Analyseren hoe vaak de evaluatiefase plaatsvindt bij (farmacologische) behandelingen op basis van gegevens uit het elektronisch patiëntendossier Ysis (vraag 2).

WP3: Multidisciplinaire focusgroepen met zorgprofessionals over hoe de evaluatiefase verloopt in de praktijk met input van WP1 & WP2 (vraag 2).

Planning/ontwerp, actie/observatie, reflectie/evaluatiefase (2x doorlopen)

WP4: Ontwikkelen evaluatie werkwijze (vraag 3)

Op basis van WP1-WP3 ontwikkelen we in co-creatie met de praktijk een praktisch toepasbare evaluatie werkwijze waarbij we rekening houden met context-afhankelijke factoren en kijken naar het mogelijke effect op: kwaliteit van leven en probleemgedrag van de bewoners en werktevredenheid en gevoel van competentie van zorgpersoneel.

WP5: Implementatie en effectiviteit (vraag 4)

Testen van de nieuwe werkwijze middels een voor- en nameting op de verschillende uitkomsten in andere zorgorganisaties.

Ontwikkelpraktijk

Dit onderzoek zal worden uitgevoerd binnen de ontwikkelpraktijk Probleemgedrag. De Ontwikkelpraktijk Probleemgedrag is een samenwerking tussen UNO Amsterdam, Atlant, Kennemerhart en Quarijn.

Wil je meer weten over de organisatiestructuur van UNO Amsterdam? Dat lees je hier.

Fase

Dit project is in december 2024 van start gegaan.

Planning (maanden)

1-3 Pre-oriëntatiefase

4-18 Oriëntatiefase WP1-3

18-36 Cycli planning/Ontwerp–actie/observatie–reflectie/evaluatie WP4

37-48 WP5 & disseminatie

Onderzoekers

Promovenda: Maaike Maris

Projectgroepleden: Dr. Anouk van Loon, Dr. Marike de Boer. Dr. Franka Meiland, Dr. Ruth Veenhuizen en prof. dr. Martin Smalbrugge