Achtergrond

In het Nederlandse zorglandschap is een duidelijke verschuiving merkbaar, de nadruk voor preventie op wijkniveau wordt groter om de zorg toegankelijk te houden (1-3). Dit is nodig omdat het aantal thuiswonende ouderen in Nederland toeneemt, terwijl het aantal wijkverpleegkundigen terugloopt. Wijkgerichte preventie richt zich op preventieve interventies door eerstelijnsprofessionals, zoals wijkverpleegkundigen, die specifiek zijn afgestemd op de (zorg)behoeften en kenmerken van een wijk om de gezondheid en welzijn te bevorderen (4). Een voorbeeld van wijkgerichte preventie is een valpreventie bijeenkomst in een buurtcentrum voor ouderen in een wijk met vergrijzing (5).

De academische werkplaats wijkverpleging Noord-Holland doet onderzoek naar het perspectief van zorgvragers en zorgverleners op wijkgerichte preventie.

Zorgvrager

Doel

Er is nog weinig bekend wat thuiswonende ouderen nodig hebben aan preventieve interventies op wijkniveau, ter bevordering van het zelfstandig functioneren in huis en de wijk. Daarom willen we met dit onderzoek beter begrijpen welke preventieve interventies in de wijk zij belangrijk vinden ter bevordering van hun zelfredzaamheid. Deze kennis is essentieel voor het toekomstbestendig vormgeven van preventieve ouderenzorg in de wijk.

Methode

De doelgroep bestaat uit thuiswonende ouderen (> 65 jaar) met wijkverpleging (verpleging en verzorging thuis), thuiswonende ouderen zonder wijkverpleging (via wijkgebouwen) en thuiswonende ouderen die bekend zijn bij het sociaal wijkteam van de gemeente.

Het onderzoek zal bestaan uit interviews met thuiswonende ouderen gecombineerd met korte scenario’s, ook wel vignettes genoemd. Vignettes worden gebruikt om concrete en herkenbare situaties voor te houden aan de ouderen, waardoor ze hun reacties en beoordelingen kunnen uiten, terwijl interview vragen helpen om meer diepgang en persoonlijke context te creëren.

Projectperiode

Het onderzoek is in afwachting van goedkeuring van de METC. Het onderzoek zal lopen t/m augustus 2026.

Samenwerking

Dit project is een samenwerking tussen de afdeling Ouderengeneeskunde van het Amsterdam UMC, de zorgorganisaties Evean, Cordaan, Omring en Amstelring en de onderwijsinstellingen ROC van Amsterdam, Nova College en Hogeschool van Amsterdam.

Onderzoeksteam

Wilt u meer weten over dit project? Neem dan contact met ons op:

Renza Koppes (r.c.m.koppes@amsterdamumc.nl)

Sigrid Wulfse-Huisman

Marjon van Rijn

Zorgverlener

Doel

De wijkverpleegkundige is de uitgelezen professional om zich bezig te houden met wijkgerichte preventie vanwege haar expertise op het gebied van gezondheidsbevordering, haar samenwerking met huisartsen en het sociaal domein, en haar kennis van de wijkcontext (6). Ondanks deze beleidsmatige erkenning en kwaliteiten van de wijkverpleegkundige wordt de rol van de wijkverpleegkundige als gezondheidsbevorderaar op buurtniveau in de praktijk beperkt uitgevoerd.

In dit onderzoek willen we achterhalen wat bevorderende en belemmerende factoren zijn voor de implementatie van wijkgerichte preventie door wijkverpleegkundigen.

Methode

De doelgroep van dit onderzoek zijn wijkverpleegkundigen die werkzaam zijn in de directe cliëntenzorg in de wijk. Door middel van een kwalitatief studie design met semi-gestructureerde interviews en het gebruik van vignetten proberen we de onderzoeksvraag te beantwoorden.

Projectperiode

Het onderzoek is in afwachting van goedkeuring van de METC. Het onderzoek zal lopen t/m augustus 2026.

Onderzoeksteam

Wilt u meer weten over dit onderzoek? Neem dan contact met ons op:

Anne Ausema, a.h.ausema@amsterdamumc.nl

Marjon van Rijn

Samenwerkingen

Dit project is een samenwerking tussen de afdeling Ouderengeneeskunde van het Amsterdam UMC, de zorgorganisaties Evean, Cordaan, Omring en Amstelring en de onderwijsinstellingen ROC van Amsterdam, Nova College en Hogeschool van Amsterdam.

Bronvermelding

1. Integraal Zorg Akkoord. Samen werken aan gezonde zorg: Rijksoverheid; 2022
2. Gezond Leven Akkoord. Gemeenten en GGD’en, zorgverzekeraars en VWS zetten gezamenlijk in op een gezond en actief leven met een stevige sociale basis: Rijksoverheid; 2023
3. Kader Passende Zorg. Van goede zorg verzekerd: Rijksoverheid; 2022
4. Zorg voor Beter. Wijkgerichte preventie: Zorg voor Beter. [Internet]. Available from: https://www.zorgvoorbeter.nl/thema-s/samenwerken-in-de-wijk/wijkgerichte-preventie. [Accessed 5th August 2025].
5. Andersson Elffers Felix. Wijkgerichte preventie en vroegsignalering: Landelijke initiatieven en een praktische handreiking voor wijkverpleegkundigen 2022.
6. Kuppen R, de Leede de M, Lindenberg J, Bodegom van D. Collective Prevention of Non-Communicable Diseases in an Ageing Population with Community Care. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2023; 20, 3134, https://doi.org/10.3390/ijerph20043134