In het kort

Het INCLUIS-project gaat over de wijze waarop mensen die in een verpleeghuis wonen betrokken zijn bij keuzes over hun welzijn, zorg en behandeling.
In een participatief actieonderzoek (PAR) ontwikkelen we samen met bewoners, naasten en zorgprofessionals een werkwijze ‘inclusieve besluitvorming’. Zorgprofessionals en naasten die bewoners ondersteunen bij het maken van keuzes kunnen deze werkwijze gebruiken om aan te sluiten bij de wensen en behoeften van een bewoner.
INCLUIS is een samenwerking tussen De Wever, QuaRijn, UNO Amsterdam (Amsterdam UMC) en AWO Tranzo (Tilburg University).

Achtergrond

Voor bewoners in de langdurige ouderenzorg is behoud van eigen regie belangrijk. Ook over keuzes over hun welzijn, zorg en behandeling.

Hersenaandoeningen, zoals dementie of beroerte, kunnen gevolgen hebben voor de beslisvaardigheid van bewoners. Daardoor is het soms nodig dat naasten en zorgprofessionals bewoners ondersteunen of een beslissing overnemen van een bewoner.

Het is belangrijk dat bewoners betrokken blijven bij beslissingen en dat naasten en zorgprofessionals hen ondersteuning maat bieden in de vorm van ‘inclusieve besluitvorming’. Zo wordt met in plaats van over bewoners gepraat.

Doel

In dit project ontwikkelen we een werkwijze ‘inclusieve besluitvorming’ die naasten en zorgprofessionals helpt om bewoners beslisondersteuning op maat te bieden.
Daarom onderzoeken we hoe naasten en zorgprofessionals bewoners het beste kunnen betrekken bij beslissingen over hun welzijn, zorg en behandeling. Wat werkt wel en wat niet? Hoe sluiten ze aan bij de wensen en behoeftes van bewoners?

Methode

Het onderzoek wordt uitgevoerd op twee verpleeghuisafdelingen binnen de academische werkplaatsen ouderenzorg in Tilburg en Wijk bij Duurstede. In deze academische werkplaatsen voeren bewoners, naasten, zorgprofessionals en onderzoekers samen een participatief actieonderzoek (PAR) uit.

Het onderzoek bestaat uit een voorbereidingsfase, een actiefase en een implementatiefase.

Voorbereidingsfase

In de voorbereidingsfase brengen we de huidige kennis in de literatuur in kaart.

• We onderzoeken wat er al bekend is over inclusieve besluitvorming in de literatuur en richtlijnen.
• Met open interviewstudies onderzoeken we hoe bewoners, naasten en zorgprofessional het beslissen over welzijn, zorg en behandeling ervaren.

Actiefase

In de actiefase vormen bewoners, naasten, zorgprofessionals en onderzoekers werkgroepen. In co-creatie ontwerpen zij een werkwijze ‘inclusieve besluitvorming’, met ondersteunende materialen en scholing.

De werkgroepen doorlopen een actiecyclus van drie stappen. Eerst ontwerpen ze een conceptwerkwijze en ondersteunende materialen. Deze concepten worden vervolgens in de zorgorganisaties getest door bewoners, naasten en zorgprofessionals. Hun ervaringen halen we op met gesprekken en vragenlijsten. Ook houden de werkgroepen een logboek bij. Tenslotte analyseren en bespreken we de resultaten met de werkgroepen. Samen formuleren we aanbevelingen om de werkwijze ‘inclusieve besluitvorming’ te verbeteren. Deze actiecyclus van ontwerpen, testen en verbeteren wordt minimaal twee keer doorlopen.

Gedurende het onderzoek betrekken we adviseurs uit andere organisaties aangesloten bij UNO Amsterdam of Academische Werkplaats Ouderen (AWO) Tranzo. Zij vormen een adviespanel dat helpt de werkwijze ‘inclusieve besluitvorming’ breed toepasbaar te maken in de langdurige ouderenzorg.

Figuur 1: Een schematische weergave van de actiefase. Werkgroepen van bewoners, naasten, zorgprofessionals en onderzoekers ontwerpen in cycli van drie stappen een werkwijze ‘inclusieve besluitvorming’.

Toepassingsfase

De werkwijze ‘inclusieve besluitvorming’ en ondersteunende materialen die zijn ontworpen in de actiefase ontwikkelen we door in toegankelijke eindproducten die bruikbaar zijn in de praktijk. Dit doen we in samenwerking met communicatie-, onderwijs- en implementatie-experts van UNO Amsterdam en AWO Tranzo.

Gezocht: Adviespanellid

Er is nog ruimte voor zorgprofessionals of naasten met ervaring met cultuursensitief ondersteunen van bewoners.
Heb je interesse? Mail dan naar: g.m.vandompseler@amsterdamumc.nl

Planning

Momenteel bevindt INCLUIS zich in de voorbereidingsfase en ronden we een interviewstudie onder zorgprofessionals af. Het literatuuronderzoek en de interviewstudies onder bewoners en zorgprofessionals lopen nog. In het najaar van 2025 start de actiefase.

Onderzoekers

Coördinator:
Martijn van Dompseler, onderzoeker Amsterdam UMC (locatie VUmc)
e-mail: g.m.vandompseler@amsterdamumc.nl

Promotieteam:
– Dr. Eefje Sizoo (specialist ouderengeneeskunde en senior onderzoeker, Amsterdam UMC)
– Dr. Marike de Boer (senior onderzoeker, Amsterdam UMC)
– Dr. Meriam Jansen (senior onderzoeker, Tilburg University)
– Prof. dr. Katrien Luijkx (bijzonder hoogleraar ouderenzorg, Tilburg University)
– Prof. dr. Martin Smalbrugge (hoogleraar ouderengeneeskunde, Amsterdam UMC)

Geactualiseerd op 14 februari 2025